KaKu, czyli Kalendarium Kulturalne

Hej!

Połowa miesiąca za nami, a przed nami... kolejny odcinek KaKu! Sam jestem pełen podziwu dla swojego samozaparcia w pisaniu tego cyklu. A co dopiero będzie, jak wytrwam pełny roczek? Kuuurczę... Ale nie uprzedzajmy niczego. Chwilowo nadal szukam i nadal piszę, czyli nie jest źle! :)

A co w KaKu w tym tygodniu piszczy? Ano mamy kilka premier filmowych z przeszłości, kilka urodzin ciekawych ludzi oraz rocznicę śmierci wielkiego pisarza. Ale myślę, że to tydzień pod znakiem U2... a wszystkiego dowiecie się za momencik.
Zapraszam do lektury!

***

17 listopada

Polska

Urodzili się:
1938r. - Andrzej Busza, poeta polsko- i anglojęzyczny, eseista, literaturoznawca. Od 1939 przebywający poza Polską.

Bajka gnostyczna

Razu pewnego
in illo tempore
Bóg się wycofał
razem z kwazarami
z galaktykami o śliwkowej barwie

jedni orzekli
że mu się umarło
z radością
krzyżując
nad rozbitą grudą
łopaty

lecz inni drżeli
w gęstniejącym mroku
zawodzili pogrzebnie
przez zgrzyt i szczęk zębów

z jeszcze głębszej ciemności
gardlanej pieczary
z łkaniem wstrząsanych
borów
stalagmitów
wyszli czarni jak smoła
archonci i demony

i w piersiach ludzi
dom swój uczynili
żywiąc się sercami

wiedz że hypernatura
też nie znosi próżni

1946r. - Henryk Cyganik, polski poeta, dziennikarz, publicysta, satyryk i pisarz.

Muzyka w Beskidach

wiatr niezmordowanie
napina struny smreków

góry jak uśpione organy
powtarzają w pamięci
fugę ośnieżonych chmur

batuta Drogi Mlecznej
wisi nieruchomo
nad pulpitem nieba

a cisza w zaspach się lęgnie

uszy mi rosną aż do gwiazd

bodaj jeden dźwięk spoza ściany czasu
spoza kurtyny pulsującego powietrza
z dna lub szczytu
Wszechświata
bodaj jeden dźwięk
zawieś w zimowej ciszy Beskidu
Wielki Kompozytorze koncertu
na galaktyki
sople lodu
płomień świecy
i mnie

Zmarli:
2005r. - w wieku 63 lat umiera Marek Perepeczko, polski aktor teatralny i filmowy, najbardziej znany z ról Janosika z serialu pod tym samym tytułem oraz Komendanta z serialu 13 posterunek.

Legendarny rozbójnik, nasz własny Robin Hood.

 Wydarzenia:
1945r. – W Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie wystawiono pierwsze przedstawienie w języku polskim.

2000r. - Daniel Olbrychski zniszczył szablą kilka fotosów filmowych podczas ekspozycji pracy Naziści Piotra Uklańskiego w warszawskiej galerii „Zachęta”.

Tuhaj-Bej sieka Klossa na plasterki!

Świat

Urodzili się:
1942r. - Martin Scorsese, amerykański reżyser, scenarzysta, montażysta, aktor i producent filmowy. Laureat Oscara za reżyserię filmu Infiltracja (2007), doktor honoris causa Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Wyreżyserował m.in. znakomitego Taksówkarza, w którym grali Robert DeNiro oraz młodziutka Judie Foster.

1944r. - Danny DeVito, amerykański aktor, producent i reżyser. Ten mierzący zaledwie 152cm wzrostu aktor grał m.in. w Bliźniakach czy Miłość, szmaragd i krokodyl.

Wydarzenia:
1633r. – premiera sztuki Ryszard III Williama Szekspira. Jest po Hamlecie drugą najdłuższą sztuką tego autora, przez co rzadko jest wystawiana w całości. To właśnie z tego utworu pochodzi słynny zwrot Konia! Konia! Królestwo za konia! (ang. A horse! A horse! My kingdom for a horse! ).



18 listopada

Świat

Zmarli:
1922r. - Marcel Proust (51 lat), francuski pisarz, autor powieści W poszukiwaniu straconego czasu.

1952r. Paul Éluard (57 lat), francuski poeta, związany z dadaizmem i surrealizmem. Znany zwłaszcza z wysublimowanej, wizyjnej liryki miłosnej.

Nie można mnie lepiej znać

Nie można mnie znać
Lepiej niż ty mnie znasz

Twoje oczy w których usypiamy
Oboje

Dały moim światłom mężczyzny
Los lepszy niż nocom świata

Twoje oczy w których odbywam podróże
Dały eposowi dróg
Kierunek oderwany od ziemi

W twoich oczach ci którzy nam odkrywają
Naszą nieskończoną samotność
Nie są już tymi za kogo się mieli

Nie można mnie znać
Lepiej niż ty mnie znasz

(Przełożył Adam Ważyk)

19 listopada

Świat

W tym dniu przyszły na świat dwie znakomite aktorki, Meg Ryan w roku 1961 oraz Jodie Foster rok później. Pierwsza zasłynęła rolami w filmach Top Gun, Bezsenność w Seattle czy Masz wiadomość, druga zaś w Taksówkarzu (filmie Martina Scorsese, który ma urodziny dwa dni wcześniej) czy znakomitym Milczeniu owiec.

Wydarzenia:
1991r. - premierę ma album irlandzkiego zespołu rockowego U2 - Achtung Baby, zawierający m.in. utowry Mysterious Ways czy One.

Ta krowa na C-4 mnie rozwala.

20 listopada

Polska

Urodzili się:
1924r. - Zbigniew Waydyk, polski pisarz i poeta. Autor wielu fraszek, aforyzmów, wierszy i opowiadań, które publikował w prasie regionalnej i krajowej oraz antologiach.

"Jej gramatyka erotyczna: stopniowanie zalotników."

...i na czasie mając w pamięci niedawne święto:
"Najmniej pożądanym wariantem Polski jest Polska od wielkiego dzwonu."

Zmarli:
1925r. - Stefan Żeromski (61 lat), polski prozaik, publicysta, dramaturg, nazwany "sumieniem polskiej literatury". Mam wrażenie, że może być znienawidzony przez uczniów nielubiących czytać, gdyż napisał m.in. Przedwiośnie, Ludzi bezdomnych czy Syzyfowe prace.

2008r. - Jan Machulski (80 lat), polski aktor filmowy, teatralny i telewizyjny, reżyser i pedagog, niezapomniany Kwinto z filmu Vabank. Pomysłodawca Alei Gwiazd w Łodzi. Mąż aktorki Haliny Machulskiej i ojciec reżysera filmowego Juliusza Machulskiego.

Wydarzenia:
1992r. - premiera filmu Psy.

Rola Franza Maurera wykreowała nowy wizerunek Bogusława Lindy, a cytaty z dialogów weszły na stałe do języka polskiego.

Świat

Zmarli:
1910 - Lew Tołstoj (82 lata), rosyjski powieściopisarz, dramaturg, krytyk literacki, myśliciel, pedagog. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli realizmu w literaturze europejskiej. Klasyk literatury rosyjskiej i światowej. Jego najbardziej znaną powieścią jest Wojna i pokój.

Wydarzenia:
2006r. - ukazuje się kolejny z albumów U2 - U218 Singles. Jest to kompilacja 16 największych przebojów grupy z lat 1983-2004 z dodatkiem 2 nowych utworów The Saints Are Coming i Window In The Skies.




21 listopada

Świat

W 1965 roku urodziła się Björk Guðmundsdóttir (czy ktokolwiek prócz niej potrafi to wypowiedzieć?!) islandzka piosenkarka, autorka tekstów, kompozytorka, w tym muzyki filmowej, aktorka, producentka muzyczna.

Wydarzenia:
Premiery filmów Frankenstein (1931) oraz Rocky (1976). Pamiętam, jak w pewną środę z moim współlokatorem zrobiliśmy sobie maraton filmowy z Rockym. Zamiast wykładów, rzecz jasna. Cztery części w jeden dzień. Piękne czasy.

Taki motywator na dzisiaj!

22 listopada

Świat

Urodził się, w roku 1877, węgierski poeta Endre Ady; dzięki jego twórczości rozpoczęło się odrodzenie poezji w literaturze tego kraju.

 "Nigdy wiernie nie kochałem"

Pierwsze z brzegu usta brałem,
Nigdy wiernie nie kochałem.

Przysięgałem, umierałem:
Mą najlepszą też zdradzałem.

Przysięgając, pełen wiary,
Zawsze miałem złe zamiary.

Gdy pieściłem, gdy tuliłem,
Zawsze błaznem smutnym byłem.

Gdy o śmierci rozmyślałem,
Na kolana nie padałem.

Gdym ślubował komuś, drwiłem,
W żadną z przysiąg nie wierzyłem.

Ciało, duszę oddawałem,
Nie znalazłem nic, szukałem.

Pierwsze z brzegu usta brałem,
Nigdy wiernie nie kochałem. 

(w przekładzie Bohdana Zadury) 

Zmarli:
1916r. - Jack London (40 lat), amerykański pisarz, chyba każdy zna jego książkę pt. Biały Kieł.

Łaaa! Nie popisałem się... nie mam zielonego pojęcia, jak to zdjęcie tutaj obrócić. :D Tak czy siak... zostaje. Moje własne książki pana Londona. Wilk morski - bardzo ciekawa opowieść, jeśli ktoś lubi klimaty żeglarskie.

1963r. - Aldous Huxley (69 lat), angielski powieściopisarz, nowelista, eseista, poeta. Znany z powieści Nowy wspaniały świat.

1963r. - Clive Staples Lewis (65 lat), irlandzki pisarz i naukowiec. Znany jest ze swoich prac na temat literatury średniowiecznej, dzieł krytycznoliterackich oraz z zakresu apologetyki chrześcijańskiej, jak również cyklu powieści fantastycznych Opowieści z Narnii. Przyjaciel Tolkiena, podobno dzięki niemu właśnie pan Lewis porzucił ateizm.

Wydarzenia:
1968r. wydano album The Beatles, zwany popularnie The White Album (ze względu na białą okładkę). Jest on dziewiątym oficjalnym (zarazem pierwszym podwójnym) albumem brytyjskiego zespołu rockowego The Beatles.

Tak... tak właśnie wygląda okładka tego albumu!

1995 - premierę miał film animowany Toy Story. Tak, jesteśmy starzy. :D

Znakomita fabuła, znakomity polski dubbing... bajecznie, w końcu to bajka!

23 listopada

Polska

1918r. - urodził się Kazimierz Winkler, polski literat, poeta i rysownik, znany twórca tekstów piosenek, m.in. „Dozwolone do lat osiemnastu”, „Gdy mi ciebie zabraknie”, „O mnie się nie martw”.

W 1927 roku umiera Stanisław Przybyszewski (59lat), polski pisarz, poeta, dramaturg, nowelista okresu Młodej Polski, skandalista, przedstawiciel cyganerii krakowskiej i nurtu polskiego dekadentyzmu.
Okrzyknięty za życia legendą, stał się bohaterem wielu plotek i anegdot (opisywanych m.in. przez Tadeusza Boya-Żeleńskiego czy Stanisława Brzozowskiego). W Berlinie był nazywany „genialnym Polakiem”. Propagator haseł: „sztuka dla sztuki” i „naga dusza”.

RAPSOD DRUGI (fragment)

 I rozpieściłem Twe błagalne spojrzenie jak echo najodleglejszych
wspomnień szczęścia, jak gasnący dźwięk zerwanych strun - i szukałem
Cię - szukałem...

Po wszystkich morzach błądziły me okręty, ale nie mogłem odnaleźć Twej
białej ojczyzny; zbiegłem pół ziemi, ale nie mogłem pochwycić Twego
wzroku, co w mojej duszy czarownym kwieciem się rozmaił.

O, daj mi Twą rękę!

Świat

1941r. - urodził się Derek Mahon, północnoirlandzki poeta, krytyk teatralny oraz autor scenariuszy.
Jego poezja ma charakter refleksyjny, pełna jest realiów Irlandii, przewijają się w niej często motywy podróży jako odkrywania samego siebie oraz katastrofy.

Liście

Więźniowie nieskończonego wyboru
Wybudowali sobie dom
W polu pod lasem
I żyją w pokoju.

Jest jesień, i martwe liście
W drodze do rzeki
Pukają do okien jak ptaki
Lub odbijają się na drodze.

Jest gdzieś przyszłe życie
Martwych liści,
Stadion wypełniony wiecznym
Szelestem i poszeptem.

Gdzieś w niebie
Straconych przyszłości
Te życia, które mogliśmy przeżyć
Znalazły swe własne spełnienie.

(tłum. Piotr Sommer)

***

I to by było na tyle! Życzę miłej lektury, liczę, że każdy znajdzie coś dla siebie w tym powyższym kalendarium. Jak to mówią, okazja do świętowania znajdzie się zawsze... a ja wam tylko do świętowania poddaję argumenty!
:)
KaKu wraca już za tydzień. Wtorek będzie stał pod znakiem +18po22, zaś czwartek to prawdopodobnie mój Widmowy pamiętnik.
Trzymajcie się ciepło!