KaKu, czyli Kalendarium Kulturalne

Hej!

W tym tygodniu, już w swoim stałym, niedzielnym terminie, ląduje na blogu KaKu. Będzie dużo o kinie i całkiem sporo o muzyce, a także przedstawię sylwetki może mniej znanych twórców spod znaku pióra. Zapraszam więc serdecznie w tę jakże piękną niedzielę grudnia! :D

***

8 grudnia

Polska

W roku 1945 w Zielonej Górze urodziła się Maria Antonina Rodowicz, szerzej znana jako Maryla Rodowicz. Wikipedia twierdzi, iż jest to piosenkarka, głównie muzyki pop, ale także pop-rock i folk rock. Spierać się nie będę, gdyż co ja się tam znam, jedno pozostaje bezdyskusyjne: Maryla Rodowicz w swoim dorobku ma ok. 2000 piosenek, ponad 20 płyt polskich, a także po jednej angielskiej, czeskiej, niemieckiej, rosyjskiej, a jej płyty sprzedano łącznie w nakładzie ok. 15 mln sztuk, z czego 10 mln w Rosji. Imponujące!


Zmarli:
Sabała lub Sabalik, właśc. Jan Krzeptowski (ur. 26 stycznia 1809 r. w Kościelisku, zm. 8 grudnia 1894 r. w Zakopanem) – góral podhalański, honorowy przewodnik tatrzański, muzykant, myśliwy, gawędziarz i pieśniarz. Rodowe nazwisko Krzeptowski jest nazwiskiem przybranym – wcześniej zarówno Jan jak i jego bracia nosili nazwisko Gąsienica.

"Jakiegoś mnie, Panie Boze, stworzył, takiego mos."

"W Pana Boga wierz, ale Mu nie wierz." 

    przytoczone przez Stanisława Witkiewicza, Na przełęczy

Tadeusz Kantor (ur. 6 kwietnia 1915 w Wielopolu Skrzyńskim, zm. 8 grudnia 1990 w Krakowie) – polski reżyser, malarz, scenograf, grafik, autor manifestów artystycznych, animator życia kulturalnego, założyciel Teatru Cricot 2 w Krakowie.

Wydarzenia:
rok 1918 – Odbyła się pierwsza inauguracja roku akademickiego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Ktoś z KULu? ;>

rok 1978 – Premiera komedii filmowej Co mi zrobisz jak mnie złapiesz w reżyserii Stanisława Barei.


Świat

Urodzili się (uff... mamy tutaj troszeczkę urodzin...):
Bjørnstjerne Martinius Bjørnson (ur. 8 grudnia 1832 w Kvikne) – norweski pisarz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1903). W laudacji doceniono jego „wzniosłą i różnorodną poezję, która zawsze odznaczała się świeżością natchnienia i niezwykłą czystością ducha” oraz „talent epicki i dramatyczny”. Przez wydawnictwo Gyldendal, a później także przez światowych krytyków, uznany za jednego z czterech najwybitniejszych pisarzy norweskich. Pozostawił po sobie bogatą i zróżnicowaną spuściznę: opowiadania, sztuki, wiersze, powieści, artykuły, przemówienia i tysiące listów.

Chwała bądź wiecznej wiośnie życia,
która stworzyła dobro wszelkie:
bytom najmniejszym powstać dano,
jedynie forma ich przemija.
Przez lat miliony życie kwitnie
i nieustannie pnie się w górę,
światy mijają i powstają,
z gatunków się gatunki rodzą.
Któryś jest kwiatem wiosny życia,
wstąp w jego radość ty, co żyjesz,
aby korzystać w ludzkim kształcie,
na cześć Wieczności, z toku czasu.
Wstąp w nieprzerwany trud Wieczności,
swobodnie wdychaj wieczny dzień.

    Psalm II, tłum. Tadeusz A. Olszański na podstawie przekładu filologicznego Iwony Zimnickiej

Sammy Davis Jr. (ur. 8 grudnia 1925 w Nowym Jorku, zm. 16 maja 1990 w Beverly Hills) – amerykański muzyk i aktor.
 

 

David Carradine, właśc. John Arthur Carradine (ur. 8 grudnia 1936 roku w Hollywood, zm. 3 czerwca 2009 w Bangkoku) – amerykański aktor i reżyser. David był synem znanego hollywoodzkiego aktora Johna Carradine'a, jego bracia Robert Carradine i Keith Carradine też są aktorami.
Najbardziej znany z telewizyjnej roli Kwai Chang Caine'a w serialu Kung Fu z lat dziewiędziesiątych. Zagrał postać tytułowego Billa w obu częściach filmu Quentina Tarantino Kill Bill.

Bill i Czarna Mamba - Kill Bill

James "Jim" Douglas Morrison (ur. 8 grudnia 1943 na Florydzie, zm. 3 lipca 1971 w Paryżu) – poeta i piosenkarz rockowy znany najlepiej jako wiodący wokalista i twórca tekstów psychodeliczno-rockowej grupy The Doors. Epizodycznie także prozaik, aktor, reżyser filmowy i scenarzysta.
Jim Morrison jest jedną z najbardziej wpływowych figur muzyki rockowej i współczesnej kultury. Sam jednak zawsze powtarzał, że uważa siebie bardziej za poetę niż muzyka. Jego styl życia stał się modelowy dla obyczajowych rebeliantów swoich czasów. Jako poeta kultywował tendencje romantyczne i surrealistyczne; zaliczany do grona tzw. poetów wyklętych.

Kimila (Kim) Ann Basinger (ur. 8 grudnia 1953 w Athens) – amerykańska aktorka, modelka. Laureatka Oscara za drugoplanową rolę w filmie Tajemnice Los Angeles.
Warto odnotować jej role w m.in. Batmanie i 8 mili.

Sinéad Marie Bernadette O’Connor (wymowa:[ʃɪˈneɪd oʊˈkɒnɚ], ur. 8 grudnia 1966 w Dublinie) – irlandzka wokalistka, kompozytorka i autorka tekstów piosenek. Debiutowała w latach 80. z zespołem In Tua Nua, natomiast karierę solową rozpoczęła w 1986 roku. Największy hit Sinéad O’Connor to „Nothing Compares 2 U” (1990), cover piosenki napisanej przez Prince’a, który następnie zaaranżował utwór specjalnie dla niej. Każdy zna... nie będę wrzucał filmiku. :)

Corey Taylor (ur. 8 grudnia 1973 w Des Moines w stanie Iowa) - amerykański muzyk, kompozytor, wokalista i producent muzyczny. W 2006 roku piosenkarz został sklasyfikowany na 86. miejscu listy 100 najlepszych wokalistów wszech czasów według Hit Parader. W 1997 roku dołączył do zespołu Slipknot.

Dominic Monaghan, właściwie Dominic Bernard Patrick Luke Monaghan (ur. 8 grudnia 1976 w Berlinie), angielski aktor. Najbardziej znany z roli Merry'ego w sadze o Władcy Pierścieni. Zagrał również w słynnym serialu telewizyjnym Lost, czyli Zagubieni.
W 2010 roku wystąpił wspólnie z Megan Fox w teledysku Eminema i Rihanny do piosenki " Love the Way You Lie ".

Ian Joseph Somerhalder (ur. 8 grudnia 1978 roku w Covington, Luizjana) – amerykański aktor i producent filmowy, model. On też brał w Zagubionych, jednak największą popularność przyniosła mu rola Damona Salvatore w serialu
The Vampire Diaries (Pamiętniki Wampirów).

Zły Damon. Nie je się tak łapczywie.

Nicki Minaj, właściwie Onika Tanya Maraj (ur. 8 grudnia 1982 w Port of Spain) – raperka, piosenkarka, autorka tekstów i aktorka urodzona na Trynidadzie i Tobago, w wieku 5 lat wraz z rodziną przeniosła się do Nowego Jorku.

Zmarli:
Henri Benjamin Constant de Rebecque (ur. 25 października 1767 w Lozannie, zm. 8 grudnia 1830 w Paryżu) – francuski pisarz, filozof i polityk liberalny pochodzenia szwajcarskiego. W młodości studiował m.in. we Francji i w Wielkiej Brytanii.

    Skłonność płci każe szukać kobiety, z którą można zaznać rozkoszy – wyobraźnia podsuwa sercu pretekst, by usprawiedliwić wybór.

    Smutny jest los kobiet, gdy przekroczą trzydziestkę – cóż im po wolności, poza tym, że mogą dać to, czego nikt nie chce.

    Straszna to rzecz związek mężczyzny, który już nie kocha, i kobiety, która wciąż chce być kochana. 

        Adolf, tłum. Tadeusz Boy-Żeleński

John Winston Ono Lennon (ur. 9 października 1940 w Liverpoolu, zm. 8 grudnia 1980 w Nowym Jorku) – brytyjski muzyk, kompozytor, wokalista i autor tekstów, jeden z Beatlesów.
W 1994 roku John Lennon został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame. W 2002 roku Liverpool uczcił pamięć Lennona, nazywając jego imieniem lotnisko i w tym samym roku w sponsorowanym przez BBC plebiscycie na 100 najważniejszych Brytyjczyków wszech czasów Lennon uplasował się w pierwszej dziesiątce.
8 grudnia 1980, około godz. 22:49, Lennon został postrzelony w bramie swojego domu Dakota (dosięgły go cztery z pięciu wystrzelonych kul) na Manhattanie przez Marka Davida Chapmana. Policjanci przewieźli radiowozem rannego Lennona do szpitala, gdzie zmarł o 23:07. Chapman został skazany na dożywotnie więzienie i obecnie odbywa karę.
Pogrzeb Lennona zgromadził ok. 100 tys. osób i miał nietypowy charakter. Tysiące ludzi gromadziły się na ulicy, śpiewając piosenki Lennona i kontemplując w ciszy jego dorobek.

Wydarzenia:
rok 1813 – W Wiedniu odbyło się premierowe wykonanie VII symfonii Ludwiga van Beethovena. Przez Richarda Wagnera z racji swojego muzycznego klimatu ochrzczona mianem "Apoteozy tańca". Interpretacja samego Beethovena zawiera odniesienia do bachanaliów: "Muzyka jest winem które inspiruje nas do tworzenia, ja jestem Bachusem, który daje to wspaniałe wino, aby uczynić ludzi duchowo pijanymi".

rok 1932 – Premiera filmu Pożegnanie z bronią. Film otrzymał Oscary za najlepszy dźwięk i zdjęcia. Był też nominowany do tej nagrody w kategorii najlepszy film i scenografia.

rok 1976 - Ukazał się album Hotel California grupy The Eagles.


9 grudnia

Polska

Urodziły się:
Irena Santor, z domu Wiśniewska (ur. 9 grudnia 1934 w Papowie Biskupim) – polska piosenkarka śpiewająca mezzosopranem. W latach 1951-1959 była solistką zespołu Mazowsze. Jest laureatką międzynarodowych festiwali piosenkarskich oraz wykonawczynią wielu utworów, które stały się przebojami (np. Tych lat nie odda nikt, Powrócisz tu, Już nie ma dzikich plaż).

Sonia Bohosiewicz (ur. 9 grudnia 1975 w Cieszynie) – polska aktorka, artystka kabaretowa i piosenkarka.


Wydarzenia:
Uwaga, teraz coś straaasznie nudnego: rok 1997 – Rada Języka Polskiego przyjęła uchwałę, zgodnie z którą imiesłowy przymiotnikowe z partykułą „nie” piszemy zawsze łącznie.


Świat

Urodzili się:
John Milton (ur. 9 grudnia 1608 w Londynie, zm. 8 listopada 1674 w Londynie) – poeta i pisarz angielski, autor Raju utraconego.

Kirk Douglas, właśc. Issur Danielovitch Demsky (ur. 9 grudnia 1916 w Amsterdamie w stanie Nowy Jork) – amerykański aktor i producent filmowy. Ojciec Michaela.

K.Douglas (z prawej) w filmie Spartakus (1960)

John Cassavetes (ur. 9 grudnia 1929 w Nowym Jorku, zm. 3 lutego 1989 w Los Angeles) − amerykański aktor, scenarzysta i reżyser, uznawany za jednego z pierwszych twórców kina niezależnego. Syn greckich imigrantów Nicholasa Cassavetesa i Katherine z d. Demetre. Dzieciństwo spędził w Grecji u rodziny. Wystąpił m.in. w tak głośnych produkcjach jak: Dziecko Rosemary (1968) czy Parszywa dwunastka (1967), za rolę w którym zdobył nominację do Oscara w kategorii Najlepszy aktor drugoplanowy. W 1975 otrzymał kolejną nominację do Oscara za reżyserię filmu Kobieta pod presją (1974).

John Gavin Malkovich (ur. 9 grudnia 1953 w Christopher, Illinois w Stanach Zjednoczonych) – amerykański aktor, reżyser i producent filmowy.
Wystarczy przytoczyć takie tytuły jak: Imperium Słońca, Na linii ognia, Nędznicy czy Red. Cóż więcej pisać... świetny aktor, który potrafi spojrzeć na siebie ironicznie, co udowodnił w eksperymentalnym filmie Być jak John Malkovich (reż. Spike Jonze), w którym zagrał samego siebie, tworząc postać znudzonego, niezbyt błyskotliwego, hollywoodzkiego gwiazdora.

Zmarli:
Dmitrij Siergiejewicz Mierieżkowski (ur. 14 sierpnia 1865 r. w Petersburgu, zm. 9 grudnia 1941 r. w Paryżu) - pisarz, poeta, krytyk literacki, historyk, filozof i tłumacz rosyjski epoki srebrnego wieku, jeden z pierwszych twórców rosyjskiego symbolizmu.

Rosja jest rodzaju żeńskiego, ale nigdy nie miała męża. Zawsze była tylko gwałcona – przez Tatarów, carów i bolszewików. Wyłącznie Polska mogła zostać mężem Rosji, ale Polska była za słaba.

  fragment wywiadu dla polskiej prasy.

Edith Louisa Sitwell (ur. 7 września 1887 w Scarborough, zm. 9 grudnia 1964 w Londynie) – angielska poetka i eseistka.
Była siostrą pisarzy Osberta i Sacheverella Sitwellów. Wraz z braćmi dążyła do zintelektualizowania języka poetyckiego. Eksperymentowała zwłaszcza w zakresie rytmiki. Odegrała ważną rolę w rozwoju awangardowej poezji w Wielkiej Brytanii.

By The Lake

ACROSS the flat and the pastel snow
Two people go . . . . 'And do you remember
When last we wandered this shore?' . . . 'Ah no!
For it is cold-hearted December.'
'Dead, the leaves that like asses's ears hung on the trees
When last we wandered and squandered joy here;
Now Midas your husband will listen for these
Whispers--these tears for joy's bier.'
And as they walk, they seem tall pagodas;
And all the ropes let down from the cloud
Ring the hard cold bell-buds upon the trees--codas
Of overtones, ecstasies, grown for love's shroud

Wydarzenia:
rok 1987 - Premiera filmu Imperium Słońca w reżyserii Stevena Spielberga.

rok 2002 - Premiera filmu Gangi Nowego Jorku w reżyserii Martina Scorsese.



10 grudzień

Polska

Urodzili się:
Roman Załuski (ur. 10 grudnia 1936 w Lidzie) – polski reżyser filmowy, scenarzysta.
Popularność przyniosły mu komedie obyczajowe z ostatnich lat PRL, utrzymane w stylu burleski – Wyjście awaryjne (1982), Och, Karol (1985), Kogel-mogel (1988), Galimatias, czyli kogel-mogel II (1989), Komedia małżeńska (1994).

Marek Michał Grechuta (ur. 10 grudnia 1945 w Zamościu, zm. 9 października 2006 w Krakowie) – polski piosenkarz, poeta, kompozytor i malarz, z wykształcenia architekt. Interesował się także rzeźbą i filozofią.
Uznawany za najważniejszego przedstawiciela polskiej poezji śpiewanej, wykorzystującego często elementy rocka, jazz-rocka i rocka progresywnego, szczególnie w początkowym okresie twórczości.

Mój własny "zestaw grechutowy". :)

Jan Sawka (ur. 10 grudnia 1946 w Zabrzu, zm. 9 sierpnia 2012 w High Falls w stanie Nowy Jork) – polski grafik, rysownik, malarz, architekt.


Zmarli:
Czesław Budzyński (ur. 23 lipca 1932 w Kiczkach, zm. 10 grudnia 2010 w Warszawie) – polski poeta i powieściopisarz, członek Związku Literatów Polskich, w latach 1988-1991 dyplomata w Ambasadzie RP w Nikaragui.

Z GŁĘBI PUSZCZ

O kochaj mnie jak zwierza
który łasi się u twoich kolan
pozwól mu obwąchiwać swe ciało
i oddychać sobą

Bierz w dłonie jego kudłaty łeb
głaszcz mimochodem najeżoną sierść
i odgaduj o czym śni ten zwierz
pomrukujący przez kły

Jaka dzikość w nim się budzi z głębi puszcz
za czym goni przez zarośla
zlizując pragnienie z warg
jakby zdobycz czuł tuż tuż

Pozwól mu położyć kudłaty łeb
na piersi śnież
niech jęczy w swojej mowie
niech grzebie kosmatą łapą przy ogniu

Aż rażony płomieniem
nagle zwali się dziką puszczą
na dno twego serca
w światło słońca

Kochaj mnie jak zwierza 

Wydarzenia:
rok 1966 – Grupa Czerwone Gitary wydała swój pierwszy album To właśnie my.


Świat

Urodzili się:
Ernest Howard Shepard, (ur. 10 grudnia 1879 St. John's Wood w Londynie, zm. 24 marca 1976) – angielski malarz, autor oryginalnych ilustracji do książek o Kubusiu Puchatku i O czym szumią wierzby.
Jego córka Mary Shepard ilustrowała książki z serii o Mary Poppins.

Emily Elizabeth Dickinson (ur. 10 grudnia 1830 w Amherst w stanie Massachusetts, zm. 15 maja 1886 tamże) – poetka amerykańska.

Miłość jest wszystkim, co istnieje 

Miłość jest wszystkim, co istnieje
To wszystko, co o niej wiemy;
Wystarczy ciężar wozu musi
Stosowny być do kolein. 

tłum. Stanisław Barańczak

Megan Martha „Meg” White (ur. 10 grudnia 1974 w Grosse Pointe Farms w stanie Michigan) – amerykańska multiinstrumentalistka i wokalistka. Członkini pochodzącego z Detroit zespołu The White Stripes.


W roku 1940 w Peoria w stanie Illinois zmarł Richard Franklin Lennox Thomas Pryor  – amerykański aktor i komik, znany głównie dzięki roli w filmie Nic nie widziałem, nic nie słyszałem.


Wydarzenia:
1901 – Przyznano po raz pierwszy Nagrody Nobla...
...a więc należałoby przytoczyć parę polskich akcentów:

1905 - Henryk Sienkiewicz odebrał literacką nagrodę Nobla.

1924 - Władysław Reymont odebrał literacką nagrodę Nobla.

1980 - Czesław Miłosz odebrał literacką nagrodę Nobla.

1996 - Wisława Szymborska odebrała literacką nagrodę Nobla.


1993 – Premiera gry komputerowej Doom.


11 grudzień

Polska

Urodził się:
Marek Jackowski (ur. 11 grudnia 1946 w Starym Olsztynie, zm. 18 maja 2013 w San Marco (Castellabate)) – polski muzyk rockowy, gitarzysta, kompozytor.
W grudniu 1975 roku w Krakowie wraz z Milo Kurtisem założył zespół Maanam, którego został liderem. Po wielu zmianach personalnych skład tej grupy ustalił się w roku 1979, a zespół udanie zadebiutował jako grupa rockowa. Jackowski stał się głównym kompozytorem materiału płytowego. Współpracował m.in. z Johnem Porterem. W latach 1971–1984 był mężem Kory, wokalistki Maanamu.

Zmarł:
Otokar Balcy (ur. 28 listopada 1924 w Orłowej, zm. 11 grudnia 2012 w Bielsku-Białej) – polski operator dźwięku w filmach animowanych, związany ze Studiem Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej, gdzie współpracował z montażystą Alojzym Molem. Jego nazwisko zdobiło czołówki takich dzieł jak: Reksio (1967–1985) czy Bolek i Lolek (1963–1986).

Wydarzenia:
rok 1869 – W Teatrze Wielkim w Warszawie odbyła się premiera opery Paria, ostatniego ukończonego dzieła Stanisława Moniuszki.

rok 1976 – Premiera 1. odcinka serialu Daleko od szosy Zbigniewa Chmielewskiego.


Świat

Urodzili się:
Joseph Mohr (ur. 11 grudnia 1792 w Salzburgu) - tak, to ten pan od Cichej Nocy.

Alfred Louis Charles de Musset (ur. 11 grudnia 1810, zm. 2 maja 1857) – francuski poeta i pisarz epoki romantyzmu, członek Akademii Francuskiej.
Chociaż sztuki Musseta były w większości niedoceniane za jego życia, od początku XX wieku są z powodzeniem grane na wielu scenach świata. Alfred de Musset wcielał w życie postawę artystyczną, jaką był dandyzm. Wykazywał zdolności w sztukach plastycznych, stąd też nie był pewien, jaką drogę w sztuce ma obrać.

Artysta jest to człowiek, on pisze dla ludzi.
Święta wolność kapłanką jest jego ołtarza,
Żywiołami dlań życie, w wszechświat trójnogiem;
Ból, harmonia i miłość kadzidło wyraża,
Ofiarą jest dlań serce, a zaś prawda bogiem.
Artysta jest to żołnierz, co armii szeregi
Opuszcza, śpiesząc naprzód, jak wodze lub zbiegi...
 

Dedykacja: panu Alfredowi T. w: Poezye, łum. Bolesław Londyński.

Marianne Moore (ur. 11 grudnia 1887 w Kirkwood, Missouri, zm. 5 lutego 1972 w Nowym Jorku) – amerykańska poetka i pisarka modernistyczna związana z nurtem imagizmu.

 Rosemary (fragment)

Beauty and Beauty's son and rosemary -
Venus and Love, her son, to speak plainly -
born of the sea supposedly,
at Christmas each, in company,
braids a garland of festivity.
Not always rosemary -

Big Mama Thornton (ur. 11 grudnia 1926, zm. 25 lipca 1984) – amerykańska wokalistka i kompozytorka bluesowa. Znana z hitu "Hound Dog", który nagrał Elvis Presley, oraz "Ball and Chain", który nagrała między innymi również Janis Joplin. Thornton zmarła w wieku 57 lat z powodu ataku serca.

Brenda Lee, właśc. Brenda Mae Tarpley (ur. 11 grudnia 1944 w Lithonii) – amerykańska piosenkarka popowa śpiewająca piosenki w stylach rock and roll, rhythm and blues i country rock.

Wydarzenia:
rok 1980 – Premiera 1. odcinka serialu kryminalnego Magnum.

A oto pan, który grał w serialu główną rolę.

12 grudzień

Polska

Urodzili się:
Jan Kasprowicz (ur. 12 grudnia 1860 w Szymborzu, zm. 1 sierpnia 1926 w Zakopanem) – polski poeta, dramaturg, krytyk literacki i tłumacz. Przedstawiciel Młodej Polski, związany z kilkoma głównymi nurtami ówczesnej liryki, przede wszystkim z naturalizmem, symbolizmem oraz ekspresjonizmem. Prekursor nowoczesnego wiersza wolnego, katastrofizmu oraz szeregu tendencji prymitywistycznych we współczesnej sztuce. Uważany za jednego z najwybitniejszych poetów w dziejach literatury polskiej, stawianego na równi z Adamem Mickiewiczem.
Uważa się, iż spory wpływ na jego − skądinąd intelektualną i dość hermetyczną − twórczość mieli tacy poeci jak Percy Bysshe Shelley czy Arthur Rimbaud.

 Ballada o słoneczniku (fragment)

Stary, oślepły słonecznik
Sam jeden mi jeszcze pozostał
Z wszystkich mych kwiatów-przyjaciół
W tym zachwaszczonym ogródku;
Słyszałem ci nieraz w nocy,
Jak wichr bez miary go chłostał,
Nie mogłem mu żadnej dać ulgi,
Chyba pociechę smutku —
Lepiej się puścić w tan...

Upiłem się kiedyś wieczór —
Wino zbawienną jest mocą: —
Pięścią wytłukłem szybę,
W gór łańcuch patrzę daleki —
Ponoć to śniegi tam leżą,
Ponoć to gwiazdy migocą,
Ciężary mroków wilgotnych
Na ciężkie mi spadły powieki —
Lepiej się puścić w tan...

Jeremi Stanisław Przybora (ur. 12 grudnia 1915 w Warszawie, zm. 4 marca 2004 tamże) – polski poeta, pisarz, satyryk, aktor, współtwórca (wraz z Jerzym Wasowskim) telewizyjnego „Kabaretu Starszych Panów” i „Kabaretu Jeszcze Starszych Panów” oraz radiowego teatrzyku „Eterek”, cyklu audycji telewizyjnych „Divertimento”, autor libretta do musicalu „Piotruś Pan”.

Kazimierz Brakoniecki (ur. 12 grudnia 1952 w Barczewie) – polski poeta, eseista, krytyk literacki, redaktor, animator kultury.
Brakoniecki stworzył wiele pięknych liryków miłosnych. I zgodnie z uniwersalistycznymi założeniami swojej poezji w osobistą historię miłości wplata wątki biograficzne snute ze skomplikowanej historii narodów i ziem, w których przyszło żyć kochankom, małżonkom:

    Już dawno cię tak nie kochałem
    jak tu na obcym tapczanie
    [...]
    blisko Sekwany domu Baudelaire'a
    Biblioteki Polskiej żydowskich sklepów

Joanna Patrycja Liszowska-Serneke (ur. 12 grudnia 1978 w Krakowie) – polska aktorka i piosenkarka.

Zmarli:
Stanisław Trembecki - (ur. prawdopodobnie 8 maja 1739 w Jastrzębnikach k. Pińczowa w województwie sandomierskim, zm. 12 grudnia 1812 w Tulczynie) – polski poeta okresu oświecenia, w obrębie klasycyzmu jako prądu literackiego, sekretarz królewski. Dramatopisarz, tłumacz i historyk. Debiutował na początku lat siedemdziesiątych XVIII wieku. Jednak literatem był z przymusu i niechętnie (np. najsłynniejszy swój poemat napisał w zamian za możliwość rezydowania w Tulczynie). Drażniła go własna twórczość, często podpisywał się cudzymi nazwiskami (używał prawdopodobnie 14 pseudo-, krypto i allonimów) lub wręcz pisał dzieła anonimowe, przez co trudno ustalić jego teksty.

Franciszek Dzierżykraj Morawski, (ur. 2 kwietnia 1783 w Pudliszkach – zm. 12 grudnia 1861 w Luboni k. Leszna) – generał dywizji, minister wojny w Rządzie Narodowym w czasie powstania listopadowego, poeta, krytyk literacki i teatralny, tłumacz i dramatopisarz.

Ledwie że z was jednego nocna zdusi zmora,
Albo gdzieś tam brudnego wywlecze upiora,
Już się za nim drugi w nocnej zrywa porze,
Rozwala stare trumny, po cmentarzach orze

 Do romantyków, cyt. za: Maria Janion, Niesamowita Słowiańszczyzna

Świat

Urodzili się:
Edvard Munch (ur. 12 grudnia 1863 w Løten, zm. 23 stycznia 1944 w Aker, ob. część Oslo) – norweski malarz i grafik.

Krzyk - bodaj najbardziej znany obraz E.Muncha.

Patrick O'Brian, właśc. Richard Patrick Russ (ur. 12 grudnia 1914 w Chalfont koło Londynu, zm. 2 stycznia 2000) – pisarz i tłumacz angielski niemieckiego pochodzenia. W czasie II wojny światowej pracował w angielskim wywiadzie.
W 2003 roku na podstawie wątków powieści Master and Commander, HMS "Surprise", The Letter of Marque i częściowo także The Far Side of the World nakręcono film pt. Pan i władca: Na krańcu świata.

Francis Albert Sinatra (ur. 12 grudnia 1915 w Hoboken, zm. 14 maja 1998 w Los Angeles) – amerykański piosenkarz i aktor filmowy pochodzenia włoskiego.
Sinatrę uważa się za jednego z najlepszych wokalistów wszech czasów. Jego wykonania są znane z nienagannego frazowania i synchronizacji.
Z racji, iż niedługo święta, proponuję obejrzeć pana Sinatrę w tym kawałeczku:

William Francis Nighy (ur. 12 grudnia 1949 w Caterham, Surrey) – brytyjski aktor, który już w czasie studiów grywał na deskach profesjonalnych teatrów. jego filmowy dorobek budzi podziw, poza tym nie sposób nie pamiętać tak wyrazistych kreacji, chociaż często były to role drugoplanowe:
Underworld (2003) jako Viktor
To właśnie miłość (Love Actually, 2003) jako Billy Mack
Piraci z Karaibów: Skrzynia umarlaka (Pirates of the Caribbean: Dead Man's Chest, 2006) jako Davy Jones
Gniew tytanów (Wrath of the Titans, 2012) jako Hefajstos

Mädchen Amick (ur. 12 grudnia 1970) – amerykańska aktorka najbardziej znana z roli Shelly Johnson w serialu tv Miasteczko Twin Peaks oraz filmie Twin Peaks: Ogniu krocz ze mną.

Jennifer Lynn Connelly (ur. 12 grudnia 1970 w Catskill Mountains, w stanie Nowy Jork) − amerykańska aktorka filmowa, laureatka Oscara za drugoplanową rolę w filmie Piękny umysł.

Regina Hall (ur. 12 grudnia 1970 w Waszyngtonie) – amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna, najbardziej znana ze swoich ról w serii Straszny film oraz serialu Ally McBeal.

Zmarł:
Robert Browning (ur. 7 maja 1812 w Camberwell (dzielnica Londynu), zm. 12 grudnia 1889 w Wenecji) – angielski poeta i dramatopisarz.

Nocna schadzka

Szare morze, czarna linia brzegu;
Księżyc, żółty, nad wodą zatoki;
Drobne fale, poderwane nagle
Ze snu moim łopoczącym żaglem;
Dziób, prac naprzód i mierzwiąc ich loki,
Wbija w mokry piach ostatek biegu.

Milę w ciepłej woni morza, skrajem
Plaży; przez trzy pola; zarys domu;
Umówiony znak: puknięcie w szybkę;
Zgrzyt zapałki, siny błysk; i szybkie
Słowa, ledwie słyszalne przez łomot
Serc bijących o siebie nawzajem!

Przełożył
Stanisław Barańczak

Wydarzenia:
rok 1913 - W hotelu "Tripoli Italia" we Florencji został aresztowany Vicenzzo Perrugia, który usiłował sprzedać miejscowemu antykwariuszowi obraz Mona Lisa, ukradziony dwa lata wcześniej z paryskiego Luwru. Obraz odzyskano.

rok 1974 - Premiera filmu gangsterskiego Ojciec chrzestny II w reżyserii Francisa Forda Coppoli.

rok 1997 - Premiera filmu sensacyjnego Jutro nie umiera nigdy w reżyserii Rogera Spottiswoode'a, kolejnego filmu o przygodach agenta 007.


13 grudzień

Polska

Urodzili się:
Jerzy Zagórski (ur. 13 grudnia 1907 w Kijowie, zm. 5 sierpnia 1984 w Warszawie) – polski poeta, eseista i tłumacz, współtworzył grupę "Żagary".
Przetłumaczył m.in. Maskaradę Lermontowa i gruziński poemat Rycerz w tygrysiej skórze.
 

Kair 

Kwietniowy księżyc wieczorem, trzy razy większy niż zwykle,
Czerwono, czerwono się ranił gałęźmi śródmiejskich drzew
I był jak tarcza zegara, lecz skoro chciałem doń krzyknąć,
Stał się podobny do zwierza, wrył się w obłoki jak w śnieg.

Agnieszka Włodarczyk (ur. 13 grudnia 1980 w Sławnie) – polska aktorka i piosenkarka, znana głównie z ról w serialach oraz filmach, m.in. Sara czy E=mc² .

Zmarł:
Zbigniew Morsztyn (ur. ok. 1628 w Krakowskiem, zm. 13 grudnia 1689 w Królewcu) – polski szlachcic (herbu Leliwa), poeta epoki baroku, tłumacz, żołnierz i działacz ariański. Syn Jerzego Morsztyna i Katarzyny de Nowotaniec, córki Jerzego Stano, wdowy po Janie Węgierskim. Kuzyn i współpracownik Jana Andrzeja Morsztyna.

I zimna północ i kraje australne
Widziały nieraz znaki tryumfalne
Mężnego Lecha i gdzie słońce gaśnie,
I kędy wschodzi, ogłaszają jaśnie
Polski dzielności, która jest zasłoną,
Murem i całej Europy obroną.

    Gratulacyja uprzejma na dzień 18 lipca...

Wydarzenia:
rok 1991 – Premiera komedii filmowej Rozmowy kontrolowane w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.

rok 2008 – Uroczyście otwarto nowy gmach Opery Krakowskiej. 


Świat

Urodzili się:
Christian Johann Heinrich Heine, właśc. Harry Heine (ur. 13 grudnia 1797 w Düsseldorfie, zm. 17 lutego 1856 w Paryżu) – poeta niemiecki epoki romantyzmu, pochodzenia żydowskiego.
Swą wysoką pozycję zawdzięcza swej poezji lirycznej, w szczególności wymienić tu należy „Księgi pieśni" (1827, wyd. pol. (1880). Do wielu jego utworów muzykę skomponowali Robert Schumann i Franz Schubert. W roku 1830 Heinrich Heine wyemigrował do Paryża, gdzie dalej tworzył.

Atta Troll. Sen nocy letniej (1843) (fragment) 

Czasem zdarza się, że człowiek
Najcnotliwszy – szewcem trąci,
Podczas kiedy duch służalczy
Ambrą pachnie i lawendą.
Są dziewicze czyste dusze,
A czuć od nich szare mydło,
Gdy występek się częstokroć
Różanemi wody myje.

James Arlington Wright (ur. 13 grudnia 1927, zm. 25 marca 1980) - amerykański poeta oraz tłumacz poezji.
Był związany z ugrupowaniem poetyckim określanym mianem "głebokiego obrazu", którego członkowie poszukiwali inspiracji w koncepcjach podświadomości zbiorowej. Był autorem liryki refleksyjnej, skoncentrowanej na analizie uczuć, głównie cierpienia.

Fear Is What Quickens Me (fragment) 

2

What is that tall woman doing
There, in the trees?
I can hear rabbits and mourning dovees whispering together
In the dark grass, there
Under the trees.

Steven Arthur Buscemi (ur. 13 grudnia 1957 w Nowym Jorku, dzielnica Brooklyn) – amerykański aktor filmowy i teatralny pochodzenia włosko-irlandzkiego. Wściekłe psy, PulpFiction, Desperado, Armageddon, Big Lebowski czy serial Zakazane Imperium - pan Buscemi grywał wielkie, chociaż często drugoplanowe, role.

Tak brzydki, że aż piękny!

 
Jamie Foxx, właśc. Eric Marlon Bishop (ur. 13 grudnia 1967 w Terrell) – amerykański aktor, komik stand-upowy oraz wokalista. Za swoją rolę w filmie Ray został nagrodzony Oscarem, Złotym Globem, a także statuetką Brytyjskiej Akademii Sztuk Filmowych i Telewizyjnych (BAFTA). Był również kilkakrotnie nominowany do nagród Grammy.

Django - jeden z niedawnych filmów, w którym J.Foxx zagrał tytułową rolę.

Taylor Alison Swift (ur. 13 grudnia 1989) – amerykańska wokalistka country i popowa oraz instrumentalistka. Całkiem ładna pani, a kwestie muzyczne - cóż, rzecz gustu. Przedstawiałem nieco wyżej Nicki Minaj, więc nie zahaczyć o Taylor Swift byłoby dla niej afrontem. :)

Wydarzenia:
rok 2001 - Premiera filmu Piękny umysł w reżyserii Rona Howarda.


14 grudzień

Polska

Urodziły się:
Jolanta Fraszyńska (ur. 14 grudnia 1968 w Mysłowicach) – polska aktorka filmowa i teatralna. Znakomicie, wg mnie, zagrała żonę Riedla w filmie Skazany na bluesa, ale i świetnie zdubbingowała film Mulan, dając głos tytułowej bohaterce.

Anna Maria Jopek (ur. 14 grudnia 1970 w Warszawie) – polska wokalistka, pianistka, kompozytorka, autorka tekstów piosenek, producentka nagrań. Jest zdobywczynią 9 płyt złotych i 7 platynowych.

Zmarł:
Bronisław Brok (właśc. Bronisław Kaufman, ur. 14 września 1906 r. w Warszawie, zm. 14 grudnia 1975 r. w Tel Awiwie w Izraelu) – polski literat, reżyser, scenarzysta, operator, fotograf, autor tekstów piosenek dla wokalistów, zespołów, a także na potrzeby teatru i filmu.
Wybrane piosenki:
Na Krzywym Kole (muz. J. Wasowski)
Warszawa da się lubić (muz. J. Wasowski)

Wydarzenia:
rok 1993 – Premiera filmu Samowolka w reżyserii Feliksa Falka.

rok 1995 – Premiera filmu Tato w reżyserii Macieja Ślesickiego.


Świat

W roku 1895 urodziłsię Paul Eluard - francuski poeta, związany z dadaizmem i surrealizmem. Znany zwłaszcza z wysublimowanej, wizyjnej liryki miłosnej.

Złoto warg twoich

Złoto warg twoich we mnie drogę szczęścia mości,
A słowa twoje w wieńcu mają sens tak świetny,
Że w moich nocach życia, śmierci i młodości
Słyszę dźwięk twego głosu wśród szmerów wszechświata.

W tym poranku z jedwabiu, tu gdzie chłód przebywa,
Rozkosz sen opłakuje zagrożona wielce,
Dłonią słońca ujęte przebudzone ciała
Drżą na myśl, że ponownie odzyskają serce.

Wspomnienia mgły i lasów, gdzie krążą me drogi,
Zamknąłem oczy w sobie i dla ciebie jestem.
Słucham cię całym życiem i nie umiem zniszczyć
Miłością twą stworzonych wypoczynków srogich.

Przełożył
Zbigniew Bieńkowski

Wydarzenia:
rok 1658 – Kawaleria polska pod wodzą Stefana Czarnieckiego przeprawiła się przez cieśninę morską w Danii. Wydarzenie, opisane przez Jana Chryzostoma Paska, zostało uwiecznione przez Józefa Wybickiego w Mazurku Dąbrowskiego.

rok 1977 - Premiera amerykańskiego filmu muzycznego Gorączka sobotniej nocy w reżyserii Johna Badhama. Oto co wyczyniał Travolta w filmie...

...a dla porównania co wyczyniają hindusi, nieco niżej kadr z ich produkcji.

rok 1979 – Ukazał się album London Calling grupy The Clash.

rok 2001 - Premiera indyjskiego filmu Czasem słońce, czasem deszcz w reżyserii Karana Johara.

rok 2004 - Premiera amerykańskiego filmu Aviator w reżyserii Martina Scorsese.


***


No to zakończyliśmy mocnym, filmowym akcentem.Jak widać, w nadchodzącym tygodniu i pooglądać można będzie, i posłuchać, a i poczytać.

No i pozdrawiać też będzie można, co też czynię z przyjemnością!
Pa!