KaKu, czyli Kalendarium Kulturalne

Hej!

Dzisiaj KaKu pojawia się nieco później niż zwykle, kiedy to lądowało na blogu w okolicach południa. Jeszcze za dnia, można powiedzieć, bo teraz już "ciemno, zimno i do domu daleko", jak mawia mój dziadek. Ale nie jest tak źle, w końcu toż to jeszcze niedziela, więc spóźnienia nie ma. :)

A cóż nas czeka w nadchodzącym tygodniu? Zdominowany on został przez literatów (co zrozumiałe ze względu na założenie bloga...), ale też dużo w nim będzie dotyczyło muzyki. Mamy kilka urodzin i rocznic śmierci, które warto poznać, zastanowić się nad nimi może chwilkę, a może nawet w jakiś sposób uczcić.

Zapraszam do lektury! Przygotujcie sobie prowiant, bo droga będzie długa!

***

24 listopada

Polska

W 1891 roku urodziła się Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, polska poetka i dramatopisarka dwudziestolecia międzywojennego. Laureatka Złotego Wawrzynu Akademickiego Polskiej Akademii Literatury. W roku 1924 zadebiutowała jako pisarka sztuką Szofer Archibald. Komedia w trzech aktach. Do 1939 roku napisała piętnaście sztuk. Większość z nich to typowe komedie. Z powodu perspektywy, z jakiej ujmowała tematy takie jak aborcja i związki pozamałżeńskie, niektóre z jej sztuk uważane były za skandalizujące. Krytycy wysoko ją cenili, znane są porównania poetki do Moliera, Wilde'a i Witkacego

Miłość

Nie widziałam cię już od miesiąca.
I nic. Jestem może bledsza,
trochę śpiąca, trochę bardziej milcząca,
lecz widać można żyć bez powietrza!

W roku 2011, w wielu 84 lat, zmarła Krystyna Broll-Jarecka,  polska poetka, autorka audycji radiowych.

Szakal między szakale

podgryzam łydki aniołów
wsączam w nie samouwielbienie
i czekam przyczajony w myślach
na swoje ustokrotnione wcielenie
w rzezi niewiniątek
która nawet trawom
nie będzie darowana

Świat

W 1849 roku urodziła się Frances Hodgson Burnett, angielska pisarka. Jej najbardziej znaną powieścią jest Tajemniczy Ogród.

W 1991 świat pożegnał wybitnego artystę. W wieku zaledwie 45 lat, po powikłaniach wywołanych przez AIDS, zmarł Freddie Mercury, brytyjski muzyk, wokalista rockowy i autor tekstów, frontman brytyjskiej grupy Queen. Wielokrotnie wyróżniany tytułem jednego z najlepszych wokalistów w historii muzyki popularnej, autor takich utworów jak „Bohemian Rhapsody”, „We Are the Champions”, „Somebody to Love”, „Killer Queen” czy „Crazy Little Thing Called Love”. O Mercurym można byłoby pisać i pisać, co też niektórzy robili, jednak myślę, iż najlepiej uczcimy jego pamięć, puszczając sobie jakiś kawałek grupy Queen. Taki, który lubicie najbardziej.

Legenda związana z pogrzebem artysty głosi, iż jego prochy zostały wrzucone do Jeziora Genewskiego. Jednak najprawdopodobniej urna spoczęła pod wiśnią w ogrodzie jego domu Garden Lodge w Londynie.

1859r. – Do brytyjskich księgarń trafiło dzieło życia Karola Darwina O powstawaniu gatunków. Może niezbyt interesujące dla fanów poezji, ale jakiż krok milowy dla nauki!

1993 – Premiera komedii filmowej Pani Doubtfire. Niezapomnianą rolę mężczyzny przebierającego się za staruszkę brawurowo zagrał nieżyjący już niestety Robin Williams.



25 listopada

Polska

Rok 1935 - umiera, w wieku 50 lat, Piotr Choynowski, polski prozaik i tłumacz. Był wybitnym nowelistą. W swych realistycznych utworach opisywał świat szlachecki. Nawiązywał do twórczości Henryka Sienkiewicza. Przetłumaczył m.in. Cierpienia młodego Wertera J. W. Goethego.

Wydarzenia:
1960 – Premiera filmu Szatan z siódmej klasy.

1967 – W Teatrze Narodowym w Warszawie odbyła się premiera Dziadów w reżyserii Kazimierza Dejmka. Przedstawienie zyskało wymiar polityczny, zaniepokojone jego odbiorem społecznym i antyradziecką wymową władze komunistyczne nakazały zdjęcie spektaklu z afisza. Decyzja spowodowała protesty, które doprowadziły do wydarzeń Marca 1968 (kryzys polityczny zapoczątkowany demonstracjami studenckimi, m.in. w Warszawie, Gdańsku, Krakowie, Łodzi i Poznaniu, brutalnie rozbitymi przez oddziały Milicji Obywatelskiej i Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej tzw. aktywu robotniczego).
Główną rolę w przedstawieniu zagrał Gustaw Holoubek (Gustaw–Konrad)

Gustaw Holoubek w Dziadach.

1976 – Telewizja Polska wyemitowała premierowy odcinek serialu kryminalnego 07 zgłoś się. Tak, to ten serial o poruczniku Bondzie... przepraszam, o poruczniku Borewiczu.


Świat

1562 rok, urodził się Lope de Vega (właściwie Félix Lope de Vega y Carpio) – dramatopisarz hiszpańskiego baroku, twórca lirycznego dramatu hiszpańskiego, w którym tragizm splatał się z komizmem, a realizm z fantastyką. Napisał około 2200 sztuk, z których zachowało się 500, w większości opartych na historii i legendach ludowych. Biorąc pod uwagę ilość napisanych przez niego dzieł, jest jednym z najbardziej płodnych autorów literatury światowej. Przypisuje mu się ok. 3000 sonetów, 3 powieści, 4 nowele, 9 epopei, 3 poematy dydaktyczne oraz setki komedii (1800 według dramaturga Juana Péreza de Montalbán).

Zmarli:
1970r. Yukio Mishima – japoński prozaik, poeta, dramaturg i eseista, uważany za jednego z najważniejszych japońskich pisarzy XX wieku.
Jego dorobek obejmuje ponad 40 powieści, tomów poezji, esejów oraz dramatów nō i kabuki. Wieloletni kandydat do literackiej nagrody Nobla.

"Szczęście w miłości jest jak złoty piasek połyskujący w błocie, na dnie piekła."

2008r. William Gibson – amerykański dramatopisarz, laureat Nagrody Tony.
Jego sztukę Dwoje na huśtawce kilkakrotnie wystawiał Teatr Telewizji (reżyseria m.in. Krzysztof Kieślowski, Radosław Piwowarski)
Za role w Cudotwórczyni w reżyserii Arthura Penna według sztuki Gibsona Anne Bancroft i Patty Duke otrzymały Oscary.


Wydarzenia:
1952 – W Londynie odbyła się premiera sztuki Agathy Christie Pułapka na myszy, najdłużej bez przerwy wystawianej sztuki na świecie.

1992 - Premiera filmu Bodyguard.




26 listopada

Polska

Urodzili się:
Witold Hulewicz (1895r.) - polski poeta, krytyk literacki, tłumacz i wydawca.

    CmentarzeWileńskie cmentarze mają pejzaż gór,
umarli tu jeden ponad drugim leżą,
szczeble innymi miarami się mierzą:
nad zapomnianym kwitną wiecznie
pomne bzy,
nędzarz może górować nad panem
Becu --
wszystkie widma czekają, aż zapieje
kur.

Nie jest tu straszno. Mogę w północ
ciemną
siedzieć na grobie, z śmierci dłonią
w dłoni,
czuć wiew śmiertelny na spokojnej
skroni,
Wilno pode mną, a Boga nade mną.

Mesajah - właściwie Manuel Rengifo Diaz (ur.1985r.), znany również jako Manolo – polski wokalista reggae, dancehall, raggamuffin. Ktoś tutaj słucha, ktoś tutaj lubi?


Zmarli:
Adam Mickiewicz, w roku 1855, w wieku 57 lat – tego pana chyba nie trzeba przedstawiać... chociaż, nie zaszkodzi. Polski poeta, działacz i publicysta polityczny, wolnomularz. Obok Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego uważany za największego poetę polskiego romantyzmu (grono tzw. Trzech Wieszczów) oraz literatury polskiej, a nawet za jednego z największych na skalę europejską. Jeden z najwybitniejszych twórców dramatu romantycznego w Polsce, zarówno w ojczyźnie, jak i w zachodniej Europie porównywany do Byrona i Goethego. Znany przede wszystkim jako autor ballad, powieści poetyckich, dramatu Dziady oraz epopei narodowej Pan Tadeusz uznawanej za ostatni wielki epos kultury szlacheckiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Narodowy poeta Polski, Litwy i Białorusi.

Emilia Waśniowska - 2005 rok – poetka, polonistka, autorka wierszy, opowiadań i piosenek dla dzieci.

Gwiazdo, gwiazdo

czekałem ciebie tysiącami lat
wołałem cię z północnych mroźnych borów
gdy lodowce kry po rzekach ciemnych szły
polarne tęcze paliły wzrok w spienione śniegiem noce
lecz oddałbym dyszący młodością groźną świat za światła
twego kroplę.
Gwiazdo zakryta drżąca nad wiekami
gdy marł cichutko zmarszczkami wiatr pustyni
u stóp kolosów czarnych
z grobowców śladu twoich dróg
lecz tylko ziarna nieskończone paliły wąskie oczy
i wyciosany moją dłonią
pochmurny milczał Bóg.
Tej jedynej nocy
której nie zapomnę póki na ziemi trwa mój ślad
gdy wszystko we mnie gasło
powoli łuna srebrna uśmiechu twego wschodziła
ponad świat i pozdrowiłem Światło.

Wydarzenia:
1988 - Podczas gali w Berlinie Krótki film o zabijaniu w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego zdobył Europejską Nagrodę Filmową.


Świat

W roku 1857 r. w Nysie na Górnym Śląsku zmarł Joseph von Eichendorff – poeta niemiecki epoki romantyzmu.

Przebiśniegi  

Jakby cicha płynie piosnka
Przez ogrody w taką noc,
Gdzieś z powietrza, tuż przed wiosną:
"Słodkie dzwonki, wstańcie, hoc,
Ciepły idzie czas, niech rosną
Zieleń, światło, marzeń moc". -
To nie śpiew był.Pocałunek
Przebiśnieżnych dotknął warg.
Więc śpiewają: precz frasunek,
Wnet nastanie przepych barw!
Ale czekać nie umieją…
Śnieg dziś spadł ostatni raz,
Jego bielą już goreją,
Ginąc pod resztkami zasp.
Jak poeci. Ci odchodzą
W męce gorzkich śpiewu prób.
Wiosna, którą śpiewem zbudzą,
Sypnie kwiatem na ich grób.

tłum. Jerzy Szymik

Wydarzenia:
1942 - premiera filmu Casablanca, amerykański melodramat i film noir. Przez wielu uważany za kultowy, przez innych za zwyczajnie nudny. Ja sam baaardzo go lubię. W głównych rolach wystąpili Humphrey Bogart jako Rick Blaine oraz Ingrid Bergman jako Ilsa Lund.

Zagraj to jeszcze raz, Sam!

1955 – W setną rocznicę śmierci poety ponownie otwarto Muzeum Adama Mickiewicza w Nowogródku.

1991 - Ukazał się album Dangerous Michaela Jacksona, zawierający m.in. przebój Black or White 



27 listopada

Polska

Fiu fiu... no to mamy mnóstwo urodzin. Po kolei:

Józef Kotarbiński - 1849r. – polski pisarz, krytyk i aktor teatralny i filmowy.

"Teatr żyje i rozwija się w narodzie i dla narodu. W teatrze przemawia siła języka; piękność żywej mowy, w której przejawia się geniusz rasy. Teatr jest sztuką dla ogółu – scena jednak nie powinna być trybuną parlamentarną, ani katedrą naukową. Ale teatr nie może się oddzielać wałem obojętności od życia społecznego i zagadnień epoki; powinien żyć i krzepić się tym, co duch narodu tworzy w zakresie jego sztuki.

    Źródło: W służbie sztuki i poezji, wyd. Księgarnia F. Hoesicka, Warszawa 1929"

Maria Czerkawska - 1881r. – poetka, nowelistka, autorka książek dla dzieci.
Związana z Bieszczadami, kochająca i zachwycona tymi górami. Na cześć autorki stworzono Ekomuzeum "Zielony Cień" im. Marii Czerkawskiej w Rudence.

Schowałam się za drzewa 

Schowałam się za drzewa,
Schowałam się za pnie,
I nie ma mnie...

Jest tylko cień kaliny,
Jest sosna, która schnie,
Jest płotek z krzywą wierzbą,
A nie ma mnie...

Jest żar miłości, którym
Wszystko, co żywe, tchnie —
Jest miłość wszechobecna,
A nie ma mnie...

Władysław Orkan - 1875 – pisarz tworzący w okresie Młodej Polski, chociaż do nurtu modernistycznego ani on sam, ani współcześni go nie zaliczali. Bardzo interesująca postać, jeśli ktoś chciałby zagłębić się w jego historie, polecam.

Kiedy marzeniu podasz głowę... 

Marzeniu kiedy podasz głowę,
Łatwie ci się zapalić...
Śnią ci się,wierzysz,rzeczy nowe-
Pragniesz je w mig utrwalić.

Lecz nie wierz w słowa szeptane
I pilnie swoje sny śledź-
Marzą się tylko rzeczy znane,
Nowe zaś trzeba myśleć.

Janusz Styczeń - 1939 - polski poeta.
Absolwent filologii polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Wydał kilkanaście zbiorów wierszy.

Narzeczony cały z ziemi

dziewczyna w sukni ślubnej kładzie się na trawie,
twarzą do ziemi,
i płacze głośno w ziemię
jakby ziemia wszystko mogła usłyszeć,
jakby dziewczyna nie miała do kogo się przytulić,
jedynie do ziemi,
jakby powinna wziąć ślub z ziemią,
żeby wszystko było już na zawsze,
suknia ślubna ma plamy od trawy, plamy od ziemi,
jest poplamiona, jakby na niej dokonało się
dziwne spełnienie miłosne,
jakby pan młody był cały z ziemi,
i jakby to był najlepszy pan młody,
który nie ucieknie sprzed ołtarza,
który zawsze będzie wierny,
który nie uderzy, nie upije się,
który zaczeka, nie odejdzie,
który na zawsze ramionami otoczy,
pochłonie

Edyta Geppert - 1953 – polska piosenkarka. Członkini Akademii Fonograficznej ZPAV.

Słoń - właściwie Wojciech Zawadzki - 1983 - polski raper. Tworzy w stylistyce horrorcore'u  Ja sam go nie słucham, szczerze mówiąc, ale może są tutaj jacyś fani jego sławnej Demonologii?


Wydarzenia:
1926 – Odsłonięto pomnik Fryderyka Chopina w Łazienkach Królewskich.


Świat

Urodzili się:
Bruce Lee - 1940 – amerykański aktor i mistrz sztuk walk pochodzenia chińskiego. Ikona kina akcji oraz znana postać najnowszej kultury.

Spuszczam lanie... stylowo i dokładnie! ŁaaAAaa!

Jimi Hendrix - właśc. James Marshall Hendrix - 1942 – amerykański gitarzysta, wokalista, kompozytor, autor tekstów.
Jest powszechnie uważany za najwybitniejszego i najbardziej wpływowego gitarzystę rockowego w historii. Jak w przypadku Mercurego, tutaj też niech mówi jego muzyka!

Wydarzenia:
1582 – William Szekspir ożenił się z Anne Hathaway. Często piszę o Szekspirze, takie wrażenie mam... Ale z drugiej strony dużo się tam u niego działo.

1967 – Ukazał się album Magical Mystery Tour grupy The Beatles. Na drugiej stronie znalazł się uroczy kawałek Strawberry fields forever.




28 listopada

Polska

I znowu masa urodzin. :)
Urodzili się:
Arkady Fiedler - 1894 – polski prozaik, reportażysta, przyrodnik i podróżnik, porucznik Wojska Polskiego. Znany z książek podróżniczych oraz... Dywizjonu 303. Mam książkę, ale za ciemno na balkonie na pstrykanie fotek... ;]

Jan Nagrabiecki - 1920- polski poeta. Żołnierz AK (ps. "Wandal"). Debiutował w 1945 roku na łamach prasy. Absolwent KUL-u. Pracował w Ministerstwie Kultury i Sztuki, w latach 1964-1966 był naczelnym redaktorem pisma "Teatr Ludowy".

    W strofach poetów
    słońce grzeje, ale nie opala
    wiatr wieje, ale nie przeziębia (...)
    ulewą zachodzą szyby, ale nie mokną (...)
    sen piersi oddechem kołysze
    ale serce nie bije temu, kto oddycha
        (W strofach, „Życie Literackie” nr 33)

Jonasz Kofta, właśc. Janusz Kafta - 1942 – polski poeta, dramaturg, satyryk, piosenkarz i malarz. Napisał słowa do takich piosenek, jak Jej portret, Pamiętajcie o ogrodach czy Śpiewać każdy może.

Agnieszka Holland - 1948  – polska reżyserka filmowa i teatralna, także scenarzystka filmowa. Reżyserka znakomitego W ciemności (In Darkness) który otrzymał nominację do Oscara.


W 1907 roku umiera Stanisław Wyspiański, polski dramaturg, poeta, malarz, grafik, architekt, projektant mebli. Słowem - człowiek renesansu. Jako pisarz związany z dramatem symbolicznym. Tworzył w epoce Młodej Polski. Bywa nazywany czwartym wieszczem polskim.


Wydarzenia:
1908 – W pierwszą rocznicę śmierci Stanisława Wyspiańskiego po raz pierwszy wystawiono jego dramat Noc listopadowa.

1967 – W FSO w Warszawie zjechał z linii montażowej pierwszy Fiat 125p, czuli Duży Fiat, kultowy "kredens"!


Świat

Urodzili się:
William Blake - 1757r., XVIII-wieczny angielski poeta, pisarz, rytownik, malarz, drukarz i mistyk, prekursor romantyzmu. kolejny wszechstronny artysta. Przez współczesnych nazywany często mad Blake (bardzo Pan Szalony...), zaliczany czasem do grona tzw. poetów wyklętych w literaturze angielskiej.

Znany z filmu Czerwony Smok obraz Blake'a "Wielki czerwony smok i niewiasta obleczona w słońce". Niepokojący, przerażający, piękny?

James Allen - 1864 – angielski pisarz.
Najbardziej znaną książką Jamesa Allana jest As a Man Thinketh. Książka ta uznawana jest obecnie za klasykę samopomocy psychologicznej. Zakłada ona, że fundamentem dobrego człowieka są jego dobre myśli, z kolei złe myśli tworzą złego człowieka. Jednym słowem: "Jesteś takim, jak myślisz" (ang. you are what you think) - to niepokojąca teza... :)

Randy Newman - 1943 - amerykański kompozytor, wokalista, pianista i kompozytor muzyki filmowej. Zdobywca dwóch Oscarów, w 2002 roku za piosenkę "If I Didn't Have You" do filmu Potwory i spółka oraz za piosenkę do Toy Story 3.
Stworzył główny motyw serialu Detektyw Monk, "It's a Jungle Out There" oraz utwór pożegnalny w serialu- "When I'm Gone", za który w roku 2010 otrzymał nagrodę Emmy.

Ed Harris - 1950 - aktor i reżyser amerykański. Czterokrotnie nominowany do Oscara, za role w filmach: Apollo 13, Truman Show (za tę rolę otrzymał w 1999 nagrodę Złoty Glob), Pollock i Godziny. Oprócz występowania w filmach często gra i reżyseruje w teatrze. Znakomity był jego występ w filmie Piękny umysł.


Zmarli:
Bashō Matsuo - 1694 – pseudonim Munefusy Matsuo, japońskiego poety, znanego też po prostu jako Bashō, gdyż tak najczęściej podpisywał swoje dzieła. Powszechnie uznawany jest za jednego z największych pisarzy okresu Edo, szczególnie ceniony jest jego wkład w rozwój haikai, za którego twórcę jest uważany, a jego imię stało się nierozerwalnie związane z tym gatunkiem poezji.
 
Leslie Nielsen - 2010 – kanadyjski aktor filmowy i telewizyjny. Nielsen większość życia spędził w Stanach Zjednoczonych i był naturalizowanym Amerykaninem, ale nigdy nie zrzekł się obywatelstwa Kanady, gdzie rozpoczęła się jego kariera aktorska. Znany głównie z ról komediowych, jego filmy to doskonałe parodie holywoodzkich hitów.

Drakula - jak się okazuje, te wampiry mogły jednak nie mieć zębów!

Wydarzenia:
1811 – W Lipsku odbyło się premierowe wykonanie V koncertu fortepianowego Ludwiga van Beethovena.
Jest to ostatni utwór na fortepian i orkiestrę napisany przez tego kompozytora. Zwykle określany jest mianem Cesarskiego. To jednocześnie jedno z najwybitniejszych dzieł środkowego okresu twórczości Beethovena, uznawane za wzorzec gatunku.


29 listopada


Polska

Urodzili się:

Zdzisław Stroiński. ps. Marek Chmura - 1921 – polski poeta pokolenia Kolumbów, żołnierz Armii Krajowej.

  Ród Anhellich

Pług wojny połamał sierpnie jasnych lat
zostały daleko obce
krew coraz bliżej
w ruinach wiary wiatr się nocą łzawi
a z serc za wcześnie pokrzywdzonych chłopców
nienawiść
czarny kwiat
na grobach Anhellich więdnący miast krzyży.

Stefan Gołębiowski, ps. "Jan Smutek" - 1900 – polski poeta, działacz społeczny, poseł na Sejm PRL II i III kadencji.

Familia

Nie wiem jaka to była pora
gdy przybyłem do wuja seniora
spóźniony – zjazd się rozpoczął
wielki nie wierzę własnym oczom
podobnego dwór ten nie gościł
górowali starsi w większości
gdy rozejrzałem się po sali
nie było innych tylko zmarli

Zmarli:
Andrzej Brodziński - 1812 – polski poeta i tłumacz.

Pożegnanie z kochanką

Czyliż ojczyzny nie kochasz, o luba,
Że mi iść bronisz piersi stawić za nię?
I czyliż nie znasz, jak wielka stąd chluba
I jak jest słodkie na placu skonanie?

Alboż tak dufasz męstwu memu mało,
Że się pociskom nie zdołam odwinąć,
Że bić nie zdolę nieprzyjaciół śmiało
Lub ich zwyciężyć, lub z honorem zginąć?

Wrócę — li, wrócę zwycięzcą, a tobie
Nie miłoż będzie oglądać mię w chwale?
A gdy nie wrócę, wiedz, żem poległ w grobie,
Lecz pomnij na to, żem poległ wspaniale.

Żal — że ci będzie, żeś mą lubą była,
Gdyć rzekną: poległ dla ojczyzny sławy!
Lub czyż się ze mnie nie będziesz pyszniła
Na głos: twój luby był bojownik żwawy.

Jeszczem na względy nie zasłużył twoje,
Czegóż kosztowne twe nie warte wdzięki?
Pójdę na wojnę, ty mi przywdziej zbroję,
A wnet pokaże, żem twojej wart ręki.

Bądź zdrową, luba; daj mi chustką twoją,
Nią otrę czoło z marsowego potu,
Pod nią się prędko rany moje zgoją,
Będę do ciebie pisywał z namiotu.

Leon Niemczyk - 2006 – polski aktor filmowy i teatralny.
 
Zbigniew Jerzyna - 2010 – polski poeta, dramaturg, eseista, edytor.

Tobie

Słońce pasie mną rozpacz. Morze ból przemienia.
Promień gwiazdy mnie spala — żłobi fakt istnienia.
Krew moja się przetacza do strumienia nocy.

Idę tak, jakbym patrzył — patrząc — stracił oczy.

Głowie mojej lecący ptak poskąpił cienia.
Więc mnie dziś zakryj ramion chłodną falą.
Nogami mnie zatrzaśnij, bym czuł: to jest ziemia.

Piersi twoje dwa źródła mojego pragnienia.

Świat


Urodzili się:
Clive Staples Lewis - 1898 - irlandzki pisarz i naukowiec, jego postać opisywałem przy okazji poprzedniego KaKu.

Chuck Mangione - 1940  – amerykański kompozytor i muzyk jazzowy, specjalizujący się w grze na trąbce i skrzydłówce.
Każdy powinien znać motyw muzyczny z jego najpopularniejszego dzieła, Children of Sanchez (który akurat w tym filmiku zaczyna się w okolicach 3:45).

Game - Jayceon Terrell Taylor lepiej znany jako Game, dawniej The Game – amerykański raper. Stał się sławny w 2005 r. po sukcesie jego albumu The Documentary i dwukrotnej nominacji do nagrody Grammy.
Muzyka tworzona przez Taylor'a to podgatunek rapu, zwany gangsta rapem, który miał swoje początki w rodzinnym mieście rapera, Compton.
Są tutaj fani rapu? :)

  Zmarli:
Giacomo Puccini, właś. Giacomo Antonio Domenico Michele Secondo Maria Puccini (ten to miał niezłe nazwisko w dowodzie...) - 1924 - włoski kompozytor muzyki operowej, wolnomularz.

Carl Stalling - 1972 - amerykański kompozytor i aranżer. Skomponował muzykę do kreskówek z serii Looney Tunes i Merry Melodies, wytwórni Warner Bros, oraz Silly Symphonies, Walta Disneya.

Ernesto Lecuona - 1963 – kubański kompozytor, pianista i lider orkiestry.
Był cudownym dzieckiem. Swój pierwszy utwór skomponował mając 11 lat. Pierwszą płytę nagrał w 1917. Jako lider popularnej orkiestry tanecznej Lecuona Cuban Boys przemierzył Amerykę Łacińską, USA i Europę.
Komponował zarzuele, musicale, pieśni, muzykę filmową i radiową. Napisał m.in. suitę "Andalucia", z której pochodzi słynna "Malagueña".

George Harrison - 2001 – angielski muzyk i kompozytor muzyki rockowej. Członek zespołu muzycznego The Beatles.

Bella Achmadulina -  2010  – rosyjska poetka. Zaliczana do tzw. pokolenia XX Zjazdu - twórców antystalinowskich. Autorka popularnych wierszy sensualistycznych, cechujących się śpiewnością.

Nieważne — chwilę czy też wieczność
pisane mi wędrować światem.
Światu — za chwilę tę i za tę
wieczność jednaką winnam wdzięczność.

Cokolwiek stanie się — nie przeklnę,
lecz przyjmę lekko, bez zdumienia
przelotność twego zasmucenia
i ciszę   p o t e m ,  tak jak  p r z e d t e m.

(przekład Wiktor Woroszylski)

Natalia Gorbaniewska -  2013  – rosyjska poetka, dysydentka, dziennikarka, tłumaczka literatury polskiej; posiadająca obywatelstwo polskie.

    I wtedy pokochałam te wiersze obce,
    których dźwięk różnym uszom zgrzytał i trzeszczał,
    i z tego wzięły się moje liczne nieszczęścia
    i szczęścia. Więc odtąd jestem zawodowcem,
    przysięgłym tłumaczem, który nocami
    zapomnianym słowem rosyjskim ów szczebiot
    próbuje, szeleszcząc Dala stronicami
    i mamrocząc jak nad księgą wróżebną.

        (*** (I wtedy pokochałam te wiersze obce...), fragment wiersza dedykowanego Czesławowi Miłoszowi, tłum. Wiktor Woroszylski)

Oliver Cheatham -  2013 – amerykański piosenkarz, wykonawca muzyki soul.
Jedna z pierwszych piosenek wokalisty "Get Down Saturday Night" została wykorzystana w grze komputerowej Grand Theft Auto: Vice City.



30 listopada

Polska

Urodzili się:
Stanisław Wyrzykowski - 1869 – polski poeta, powieściopisarz i tłumacz okresu Młodej Polski, blisko współpracujący z warszawskim "Życiem" i "Chimerą".

Limba

Tę limbę ziemia wydała nieżywa,
Tuliła żałość i groza straszliwa
I mroźnym tchnieniem smagał śnieżny szczyt –

A ona z nocy mgieł i zasępienia
Wyrasta dumnie w błękitne przelśnienia,
W przeczysty złotopurpurowy świt.

Andrzej Teslar - 1889 – major Wojska Polskiego, doktor, poeta, publicysta, tłumacz i krytyk sztuki.
W latach 1914-1917 walczył w szeregach Legionów Polskich. Był oficerem 4 Pułku Piechoty Legionów. Z dniem 30 listopada 1935 r. przeniesiony został w stan spoczynku.

Na Wigilię
Żołnierzom 2–giej Brygady Leg. Pol.

Żołnierzu polski! gdy się Chrystus rodzi
w noc wigilijną, zaciszną, spokojną,
ty rwiesz się w tęsknot tłumionych powodzi
precz w świat wygnany przeokrutną wojną…
jakież dziś słowo Twój smutek osłodzi,
skoro wypędzon zawieruchą zbrojną
od matki drogiej, ze zacisznej chaty,
przyszedłeś walczyć aż tu — za Karpaty?…

Miast światła w domu — gwiazdy lśniąc na niebie…
zamiast obrusa — śnieg na górach leży,;,
zamiast choinki — wichr lasem kolebie…
a zamiast dzwonu, co z kościelnej wieży
na Mszę pasterską głośno wołał Ciebie,
może armata moskiewska uderzy,
wściekła na nasze wytrwałe okopy,
a śmierć skowycząc pobieży w jej tropy…

Gdzież jest dla Ciebie bieluchny opłatek?
— niech go zastąpi chleb żołnierski, czarny!…
gdzie uścisk drogich ponad wszystko matek?
— masz uścisk bratni, serdeczny, ofiarny!…
Gdzie życzeń szczerych, wesołych dostatek?
— zamiast słów wielu, słysz okrzyk mocarny:
Jak te Karpaty niezłomni wytrwamy,
aż Bóg otworzy nam — Wolności bramy!…

Józef Szczepański. ps. „Ziutek” 1922 – polski poeta, powstaniec warszawski, żołnierz batalionu Parasol Armii Krajowej. Młodziutki chłopak, zmarły tragicznie, przedwcześnie. Postanowiłem przytoczyć jeden z jego wierszy w całości, bo to piękne dzieło.

"Czerwona zaraza"


Czekamy ciebie, czerwona zarazo,
byś wybawiła nas od czarnej śmierci,
byś nam Kraj przedtem rozdarłwszy na ćwierci,
była zbawieniem witanym z odrazą.

Czekamy ciebie, ty potęgo tłumu
zbydlęciałego pod twych rządów knutem
czekamy ciebie, byś nas zgniotła butem
swego zalewu i haseł poszumu.

Czekamy ciebie, ty odwieczny wrogu,
morderco krwawy tłumu naszych braci,
czekamy ciebie, nie żeby zapłacić,
lecz chlebem witać na rodzinnym progu.

Żebyś ty wiedział nienawistny zbawco,
jakiej ci śmierci życzymy w podzięce
i jak bezsilnie zaciskamy ręce
pomocy prosząc, podstępny oprawco.

Żebyś ty wiedział dziadów naszych kacie,
sybirskich więzień ponura legendo,
jak twoją dobroć wszyscy kląć tu będą,
wszyscy Słowianie, wszyscy twoi bracia

Żebyś ty wiedział, jak to strasznie boli
nas, dzieci Wielkiej, Niepodległej, Świętej
skuwać w kajdany łaski twej przeklętej,
cuchnącej jarzmem wiekowej niewoli.

Legła twa armia zwycięska, czerwona
u stóp łun jasnych płonącej Warszawy
i scierwią duszę syci bólem krwawym
garstki szaleńców, co na gruzach kona.

Miesiąc już mija od Powstania chwili,
łudzisz nas dział swoich łomotem,
wiedząc, jak znowu będzie strasznie potem
powiedzieć sobie, że z nas znów zakpili.

Czekamy ciebie, nie dla nas, żołnierzy,
dla naszych rannych - mamy ich tysiące,
i dzieci są tu i matki karmiące,
i po piwnicach zaraza się szerzy.

Czekamy ciebie - ty zwlekasz i zwlekasz,
ty się nas boisz, i my wiemy o tym.
Chcesz, byśmy legli tu wszyscy pokotem,
naszej zagłady pod Warszawą czekasz.

Nic nam nie robisz - masz prawo wybierać,
możesz nam pomóc, możesz nas wybawić
lub czekać dalej i śmierci zostawić...
śmierć nie jest straszna, umiemy umierać.

Ale wiedz o tym, że z naszej mogiły
Nowa się Polska - zwycięska narodzi.
I po tej ziemi ty nie będziesz chodzić
czerwony władco rozbestwionej siły.

Zmarli:
Edward Chudzyńs ps. Ed, Eddy, E.Ch. - 1990 – podporucznik, dramatopisarz, autor tekstów piosenek i słuchowisk, krytyk literacki i teatralny, poeta. Członek kabaretu Pe-Ch (od 1978). Odznaczony krzyżem Virturi Militari i Krzyżem Walecznych (dwukrotnie).

"Sierpień"

Sierpień dziś w mieście rozgorzał,
Na piętrach, dachach, w piwnicach,
Promienny i krwawy jak zorza,
Radością pogonił w ulicach.

Wśród domów okrzykiem - jak surmą,
W zaułkach seriami - jak śmiercią.
Tysiące ruszyły do szturmu
W zwycięstwo. Sierpniowe zwycięstwo.

W czerwieni i bieli zuchwałej
Proporców, opasek na rękach,
Nie zważa na ognia nawałę
Szalona, junacka potęga.

A sierpień zachodem nam świeci,
Zachodem co w łunach goreje.
Warszawa rzuciła swe dzieci
Po jutra wolnego nadzieję.

Gabriela Kownacka - 2010  – polska aktorka teatralna i telewizyjna, w latach 1999–2008 aktorka Teatru Narodowego w Warszawie. Znana szerzej dzięki roli w Rodzinie Zastępczej.


Wydarzenia:
1808 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim: polski 3. szwadron Szwoleżerów Gwardii przeprowadził zwycięską szarżę w czasie bitwy pod Somosierrą.
Szarża szwoleżerów była często wykorzystywanym motywem zarówno w literaturze, jak i malarstwie.
O bitwie wspominał Adam Mickiewicz:

On potem w Hiszpaniji, gdzie nasze ułany
Zdobyły Samosiery grzbiet oszańcowany,
Obok Kozietulskiego był ranny dwa razy!
 — Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, księga XI

opisał ją Wacław Gąsiorowski w powieściach Huragan i Szwoleżerowie Gwardii; na przełomie XIX i XX wieku bardzo popularna stała się pieśń patriotyczna "Wizja szyldwacha", której refren brzmiał:

Barwny ich strój, amaranty zapięte pod szyją,
O Boże mój, jak ci nasi ułani biją!
Ziemia aż drży, młody szyldwach aż oczy przeciera,
Tak, on ich zna, to ułani spod Samosierra!
 ”
— Stanisław Antoni Ratold, Wizja szyldwacha

Jacek Kaczmarski poświęcił jej jedną ze swych ballad

Pod prąd wąwozem w twarz ognistym wiatrom
Po końskie brzuchy w nurt płynącej lawy
Prze szwoleżerów łatwopalny szwadron
Gardła armatnie kolanami dławić
W mokry mrok topi głowy szwoleżerów
Deszcz gliny ziemi i rozbitej skały
Ci co polegną - pójdą w bohatery
Ci co przeżyją - pójdą w generały
 — Jacek Kaczmarski, Somosierra

W pieśni Czerwone maki na Monte Cassino szturmujący żołnierze są porównywani do „szaleńców” z Somosierry:

Runęli przez ogień straceńcy,
Nie jeden z nich dostał i padł…
Jak ci, z Samossierry, szaleńcy,
Jak ci, spod Rokitny, sprzed lat!
 — Feliks Konarski, Czerwone maki na Monte Cassino

Świat

Urodzili się:
Philip Sidney - 1554 – angielski poeta i prozaik.
Poległ w bitwie pod Zutphen w Niderlandach. Zyskał sławę jako idealny żołnierz, kochanek i dworzanin. Podobno leżąc śmiertelnie ranny na polu bitwy pod Zutphen, oddał swoją manierkę z wodą innemu rannemu, mówiąc: „Twoja potrzeba jest większa od mojej” (ang. Thy need is greater than mine).

Ring Out Your Bells 

Ring out your bells, let mourning shows be spread;
For Love is dead--
All love is dead, infected
With plague of deep disdain;
Worth, as nought worth, rejected,
And Faith fair scorn doth gain.
From so ungrateful fancy,
From such a female franzy,
From them that use men thus,
Good Lord, deliver us!(...)

Jonathan Swift - 1667  – irlandzki pisarz, autor licznych utworów satyrycznych, m.in. Bitwy Książek oraz politycznych, m.in. Listów Kupca Bławatnego, jednak najbardziej jest znany jako twórca Podróży Guliwera, najważniejszej książki angielskiego oświecenia, która zyskała sobie ogromną popularność.

Mark Twain, właściwie Samuel Langhorne Clemens - 1835 – amerykański pisarz pochodzenia szkockiego, satyryk, humorysta, wolnomularz. Do jego najbardziej znanych powieści należą Przygody Tomka Sawyera (1876), oraz Przygody Hucka (1884). Pisarz William Faulkner nazwał Twaina „ojcem amerykańskiej literatury”. Książkę Książę i Żebrak również posiadam, ale zdjęć nie będę robić... patrz Arkady Fiedler kilka wersów wyżej. :)

Lucy Maud Montgomery - 1874– kanadyjska pisarka, autorka m.in. cyklu powieściowego Ania z Zielonego Wzgórza.

Ridley Scott - 1937  – brytyjski reżyser i producent filmowy. Jeden z wybitnych reżyserów naszych czasów. To on straszył wszystkich krwiożerczym kosmitą w Obcy - ósmy pasażer Nostromo.

Scena z filmu Gladiator, jednego z najbardziej znanych obrazów wyreżyserowanych przez R. Scotta.

Terrence Malick - 1943  – amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Debiutował w 1973 filmem Badlands. Jednym z ważniejszych dzieł Malicka jest – oparta na książce Jamesa Jonesa o tym samym tytule – Cienka czerwona linia, dramat wojenny rozgrywający się na Pacyfiku (Guadalcanal) i zrealizowany w gwiazdorskiej obsadzie. Film na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w 1999 zdobył Złotego Niedźwiedzia, był także nominowany do Oscara w 7 kategoriach. Sam Malick zdobył nominacje w kategoriach: reżyseria i najlepszy scenariusz adaptowany.

David Mamet - 1947 – amerykański dramatopisarz, scenarzysta, reżyser teatralny i filmowy. Jego dramat, Glengarry Glen Ross, w 1984 zdobył Nagrodę Pulitzera, a w 1992 został sfilmowany w gwiazdorskiej obsadzie: Al Pacino, Jack Lemmon, Alec Baldwin, Ed Harris, Alan Arkin, Kevin Spacey. Jest autorem scenariuszy do wielu filmów, np. Nietykalnych De Palmy czy Ronina Johna Frankenheimera. (Frankensteina?;] )


Zmarli:
Oscar Wilde - 1900 – irlandzki poeta, prozaik, dramatopisarz i filolog klasyczny. Przedstawiciel modernistycznego estetyzmu. Jeden z moich ulubionych pisarzy, nie ukrywam, iż jego książka Portret Doriana Greya została przeze mnie pochłonięta prawie od razu, no i wywarła na mnie wielki wpływ.
Ogólnie jego twórczość to kopalnia aforyzmów, sentencji i złotych myśli. Oto kilka z nich:

"Idealny mężczyzna… Powinien zawsze mówić więcej, niż myśli i zawsze więcej myśleć, niż mówi"

"Jeśli chcesz wiedzieć, co ma na myśli kobieta (…), nie słuchaj tego, co mówi, patrz na nią."

"Rozmawiaj z każdą kobietą tak, jakbyś ją kochał, a z każdym mężczyzną tak, jak gdyby cię piekielnie nudził, a na koniec pierwszego sezonu będziesz miał opinię posiadacza najlepszego taktu towarzyskiego."

"Uwielbiam gadanie o niczym. To jedyna rzecz, o której coś mogę powiedzieć."

"Zakochać się w samym sobie to początek romansu, który trwa całe życie."

Patrick Kavanagh - 1967  – irlandzki poeta, prozaik i krytyk literacki.
Jeden z jego wierszy zatytułowany "On Raglan Road" jest znany jako piosenka wykonywana przez m.in. Vana Morrisona, Luke’a Kelly’ego, Marka Knopflera i Sinéad O'Connor.

On Raglan Road 

On Raglan Road on an autumn day I met her first and knew
That her dark hair would weave a snare that I might one day rue;
I saw the danger, yet I walked along the enchanted way,
And I said, let grief be a fallen leaf at the dawning of the day.

On Grafton Street in November we tripped lightly along the ledge
Of the deep ravine where can be seen the worth of passion's pledge,
The Queen of Hearts still making tarts and I not making hay -
O I loved too much and by such and such is happiness thrown away.(...)

Paul Walker - 2013 – amerykański aktor i producent filmowy oraz telewizyjny, były model. Znany aktor z serii filmów Szybcy i wściekli. Jak na ironię, samochody przyniosły mu zarówno popularność, jak i śmierć.


Wydarzenia:
1979 – Ukazał się album The Wall zespołu Pink Floyd.

Kultowa? Epicka? Legendarna? Jaka tak naprawdę jest ta Ściana? Doskonała!

1993 – Premiera filmu Lista Schindlera.


***

Uff... trochę tego było. Ależ pisania, ale jak znakomicie się czuję, dowiadując się tylu ciekawych rzeczy! Mam nadzieję, że macie przynajmniej po części tak samo, jak ja. :)

Pozdrawiam i do zobaczenia z KaKu już za tydzień!
Pa!